Վիլյամ Սարոյան
Պատմվածքներ
Պատերազմը
Պատերազմ նշանակում է, կռիվ: Երբ մարդիկ սկսում են ճակատամարտ անել, կռվել, հենց դա էլ նշանակում է պատերազմ:
- Ի՞նչ է փոխվում քո մեջ, երբ լսում ես պատերազմի մասին:
Միանգամից դեմքիս ժպիտը կորում է, քանի որ կռիվը ոչինչ չի լուծում, այլ հակառակը խնդիրներ է առաջացնում բոլորի համար: Ամեն բան կարելի է լուծել հանգիստ:
- Թե ինչն եմ ատում, չգիտեմ: Բայց մի բան ատում եմ … — Պատերազմում ի՞նչն է ատելի (ստեղծագործական աշխատանք):
Կռիվ…Պատերազմ…Անհաշտություն: Կյանքում դա կարծես ցերեկ և գիշեր լինի, այնքան շատ է լինում: Երբ մթնում է, պատերազմը սկսվում է: Պատերազմում ամեն ինչ ատելի է, ամեն բան մարդուն վշտացնում է, և վերջում արդյունքը՝ միայն արցունք, ցավ և այլն….Ես պատերազմը համեմատում եմ անձրևի հետ, գալիս ու գալիս է, իսկ վերջում թողնում իր հետքերը, սպիները, վերքերը: Մոտակայքում չկա վիրակապ՝ ամոքելու այդ ցավերը, ջնջելու կամ մոռանալու: Միակ տարբերությունը այն է, որ անձրևի կաթիլները արևից չորանում են, իսկ ցավերը երբեք չեն մոռացվում, միգուցե լավանում են, բայց չեն մոռացվում, չեն լավանում հոգում: Պատերազմը միշտ հոգում թողում է հետք, հավերժական դաջվածք:Պատերազմ անող մարդիկ միշտ են գտնվում, ինչպես մանրէները, բակտերիաները: Լավ մարդիկ աստղեր են, որ առկայծում են երկնքում, երկինք են, որ շողում են գիշերները, բայց գալիս է մի պահ, երբ աստղերը կորչում են և հայտարարում են ամպրոպ, այդտեղ ամեն ինչ վերջանում է, և մնում միայն դատարկությունը:Պատերազմը լինում է նաև հոգում, մտքում, երբ ինչ-որ մարդու հետ կռվում ես, կամ մի նպատակի հետ: Վերջում հաղթում է նա, ով լինում է ամենախելացին և լուսավորը:Կարևորը՝ հաղթի արդարությունը և բարին: Նպատակային բարին: Մի կռվեք, պատերազմ մի արեք:
Գողացած հեծանիվը
- Պատմվածքից դուրս բեր այն հատվածը, որտեղ ներկայացվում է հեծանիվը վերցնելու պատճառը. արդարացվա՞ծ արարք է, ինչու՞:
Եվ քանի որ նա արդեն ուրիշ էր և իր արարքն ամենևին էլ սխալ չէր հասկացվի, նա վերցրեց հեծանվակայանում սպասված բոլորովին նոր հեծանիվը և ողջ աշխարհի առաջ նստեց ու սլացավ։
Արարքը բոլորովին արդարացված չէ, գողությունը վատ բաներից մեկն է, որը իմ կարծիքով ոչ մի դեպքում արդարացված չի լինի: Այքը շատ սխալ է վարվել ուրիշի հեծանիվը գողանալով:Նա դարձել է վատ մարդ, այդ իր արարքով
- Պատմվածքից դուրս բեր այն հատվածը, որտեղ նշվում է հեծանիվը լիովին իրենը համարելու պատճառը. վերլուծիր այդ հանգամանքը:
Եվ քանի որ նա արդեն ուրիշ էր և իր արարքն սխալ չէր հասկացվի։
Կապ չունի ընդհանրապես դու կինոթատրոնում նկարվել ես թե չէ, կամ ընդհանրապես այնտեղ եղել ես թէ չէ, գողություն անելի և առավել ևս դա քոնը համարելը շատ սխալ է:Ամեն մարդ իր հեծանիվը կորցնելուց շատ կնեղվի և եթե իմանա, որ ուրիշը դա իրենն է դարձրել կվիրավորվի:
- Տարբերություն կա՞ Այքի արած գողության և իրենից արված գողության միջև (երկու պատասխանի դեպքում էլ ասածդ հիմնավորիր): Իրավունք ունե՞ր զայրանալու:
Գողությունը այպիսի բան է, որ դրա մեջ տարբերություն դնել չես կարող: Գողությունը վատ բան է և վերջ: Եթե գոնե մեկ անգամ Այքը իրեն հարց տար, ինչու է բարկանում նա կհասկանար, որ անիմաստ: Նա ոչ մեկից չի տարբերվում և եթե նա գողություն է արել, ապա նա առանձնահատուկ չէ, ուրիշը նույնպես կարող, ճիշտ է դա ճիշտ չէ, բայց այս դեպքում Այքի բարկանալը անտեղի էր:
- Ստեղծագործական աշխատանք-Կյանքը անիվ է, այն անընդհատ պտտվում է․․․
Կյանքը անիվ է…
Հինգ հասուն տանձեր
Վերլուծիր երեխայի հետևյալ դատողությունները.
- … ցանկապատից այս կողմ աճող տանձերն իմն են, եթե, իհարկե, կարողանամ նրանց հասնել:
Ինձ թվում է, որ տղան մի կողմից ճիշտ է և արդարացված մյուս կողմից այդքան էլ չէ: Նա շատ երևակայական երեխա էր և ուզում էր փորձել այդ տանձերը, ցույց տալ ուրիշներին, չէ որ նա տեսել այդ ծառերի կյանքը և նրան հետաքրքիր էր, բայց մյուս կողմից չէր կարելի ուրիշինը սեփականաշորհել:
- Միայն ուտելու համար չէ, որ ուզում էի, դա բարբարողություն պիտի լիներ:
Նա ուզում էր այդ տանձերը ուրիշներին ցույց տալ, իսկ գողը այդպես չի անում, նրան ուղակի հետաքրքիր էր և մի կողմից էլ նպատակ՝ հասնել տանձերին, դա շատ հետաքրքիր էր իր համար:
- Սա գողություն չի… Արկածախնդրություն էր սա:
Իհարկե գողություն չի, չէ որ նա երեխա էր, դեռ չէր հասկանում, դա իր համար արկած էր, մի արկած որին ուզում էր հասնել:
- Վեց տարեկան հասակում դեպի տանձեր վազելը բազում դասական գեղեցիկ բաներ էր պարունակում:
Քանի, որ տղայի պատկերացումը շատ մեծ էր նա փոքրիկ բակը պատկերացնում էր երաժշտությունով հետաքրքիր բաներով, նա երևակայում էր, սիրում էր ամեն փոքրիկ բան դարձնել հետաքրքիր կամ ավելի ճիշտ գունավոր:
- Կարծում էի, թե ավելի ողջամիտ պիտի լիներ, քանի որ երկար էր ապրել և ուսուցչուհի էր:
Տարիքը մարդու հետ կապ չունի մարդ կա իր կյանքի մինչև վերջ սխալ է թույլ տալիս և ողջամիտ չէ, մարդ էլ կա շատ երիտասարդ է, բայց կարծես կյանքի փորձ ունի, չնայած որ նաև այլ ձևեր են լինում
- Ի վերջո, դա գողությու՞ն էր, թե՝ ոչ:
Դա գողություն չէր դա իր պատկերացման գեղեցիկ աշխարհն էր, նա չէր հասկանում և դա իր համար արկածախնդրություն էր: Նա գող կլիներ, երբ թաքուն ուտեր, չկիսվեր ընկերների հետ, բայց նա գող չէր, նա երևակայական տղա էր
Դաշնամուր
- Ինչպիսի՞ն էր Բենի կերպարը. «իսկ ես չգիտեի… որ դու այդպիսին ես …» — ի՞նչ էր բացահայտել Էմմին տղայի մասին:
Ինձ թվում է, որ Էմման բացահայտեց՝ թե ինչու է Բենը դաշնամուրից հուզվում: Դա իր սիրուց էր, իսկ Էմման մտածում էր, թե դա ուղղակի դաշնամուր է: Դա մի սեր էր դաշնամուրի նկատմամբ, որը իրեն օգնում էր նվագել, չնայած Բենին դժվար էր նվագել համարել դա:
- Երբ մարդ փող չունի, զրկվում է շատ ու շատ բաներից, որոնք ունենալու իրավունքն ունի:
Մի կողմից դա լավ է, բայց մյուս կողմից այնքան էլ լավ չի: Իրականում նույնիսկ ահավոր է: — Մեկնաբանիր այս միտքը:
Կյանքում կան շատ մարդիկ, որ գումար չունեն, չեն կարողանում ապրել այնպես, ինչպես ապրում են գումար ունեցող մարդիկ, սակայն երբ գումար ունես դառնում ես էգոիստ, ագահ և չես կարողանում հաղթահարել դժվարությունները, քանի որ գիտեն, որ ամեն վարկյան իրենց կոգնի փողը: Փող չունեցող մարդիկ, չեն կարող տարբեր բաներ իրականացնել, բայց ավելի կոփված և ուժեղ են, նաև բարի:
- … Էմման ժպտաց նրան այնպես, ինչպես Բենն էր ժպտում իրեն: — Այդ ժպիտը դարձրեք խոսք:
Այդ փոքրիկ ժպիտի մեջ կա շատ իմաստալից հավատ: Այդ ժպիտով ուզում էր Էմման Բենին հույս տալ, խրախուսել, օգնել և ասել, որ դու օրերից մի օր կունենաս այն ինչ երազում ես, իսկ Բենը միանգամայն հավատում եր Էմմայի խոսքերին:
- Համաձա՞յն ես աղջկա վերջին մտորումների հետ. հիմնավորիր:\
Միանշանակ համաձայն եմ, քանի որ Էմման այդ սերը տեսնելուց հետո ուզում էր, որ նա ունենա դաշնամուր և եթե մի բան շատ շատ հոգով ու սրտով ուզում ես դա կատարվում է, միգուցե ոչ հիմա, բայց կարող է վաղը: Բենը պիտի ունենա դաշնամուր, դա իմ կարծիքն է, նա դրան արժանի է:
Անի Արղության 