Ինչպես են աշխատում ատոմակայանները

Ծրագրին կարող եք ծանոթանալ՝այստեղ:

Այս անգամ կփորձեմ հետազոտական աշխատանքս ներկայացնել այլ տեսանկյունից: Ինչպե՞ս է մեծամասնությունը, այդ թվում ես, սովորաբար իրականացնում նման ուսումնասիրությունները: Փորձում ենք ընտրել թեմա, որին կկարողանանք մոտենալ հնարավորինս մակերեսորեն և ընտրել այնպիսի ինֆորմացիա, որը համացանցի յուրաքանչյուր անկյունում առկա է: Սա հիմնականում գալիս է մի պարզ հանգամանքից՝ չենք խորանում և ուսումնասիրության հիմքերը չենք հասկանում, չենք ուսումնասիրում, թե կոնկրետ ինչ գիտությունների մեջ է տվյալ երևույթը կամ իրադարձությունը հայտնի, այդ գիտության մեջ ինչ դեր ունի և այլ նախապայմաններ: Բավականին բարդ է այդ ոճով աշխատելը, սակայն իրական հետազոտական աշխատանքի ձևը հենց այդպիսինն է: Այսպիսով՝ սկսենք:

Ինչպես են աշխատում ատոմակայանները

Փորձեմ քայլ առ քայլ ներկայացնել: Ամեն բան գալիս է Ուրան 235-ից, այսինքն՝ որպեսզի կարողանանք հասկանալ ողջ պրոցեսը, պետք է նախ ուսումնասիրենք Ուրան 235-ը: Ուրան-235-ը ուրանի իզոտոպներից է։ Այն տարբերվում է պարզ ուրանից նրանով, որ նրա միջուկը չունի 3 նեյտրոն, ինչը միջուկը դարձնում է ավելի քիչ կայուն և բաժանվում է երկու մասի, երբ նեյտրոնը մեծ արագությամբ բախվում է դրան։ Այս դեպքում արտանետվում է ևս 2–3 նեյտրոն, որոնք կարող են ընկնել Ուրան-235-ի մեկ այլ միջուկ և մասնատել այն։ Այսպես շատ արագ շարունակվող շղթա է դառնում: Սա կոչվում է միջուկային ռեակցիա:

Ուրանը-235-ը քայքայվում է միջուկային ռեակտորում, մինչդեռ հսկայական քանակությամբ ջերմային էներգիա է թողարկվում, այն եռացնում է ջուրը, գոլորշին ճնշման տակ պտտում է տուրբինը, որը իր հերթին էլեկտրական գեներատորը, և արտադրվում է էլեկտրաէներգիա:

Այսինքն՝ եթե ​​դուք չեք վերահսկում միջուկային շղթայական ռեակցիան, և այն շատ արագ է ընթանում, դուք ստանում եք իսկական միջուկային պայթյուն: Հետևաբար, գործընթացին պետք է ուշադիր հետևել և թույլ չտալ, որ ուրանը շատ արագ քայքայվի: Դրա համար մետաղական խողովակներում միջուկային վառելիքը տեղադրվում է մոդերատորի մեջ, որը դանդաղեցնում է նեյտրոնները և փոխակերպում նրանց կինետիկ էներգիան, դարձնում՝ ջերմային:

Հետաքրքիր է, որ այս ամբողջ գործընթացը՝ ամբողջ միջուկային ֆիզիկան, ուրանի իզոտոպները, միջուկային շղթայական ռեակցիաները՝ բոլորը ընդամենը ջուրը եռացնելու համար:

Միջուկային ռեակտորի աշխատանքի արդյունքում առաջանում են ռադիոակտիվ թափոններ։ Դրանցից մի քանիսը կարող են վերամշակվել հետագա օգտագործման համար, որոշները պետք է պահվեն հատուկ պահեստներում, որպեսզի չվնասեն մարդկանց և շրջակա միջավայրին։

Չնայած դրան, միջուկային էներգիան այժմ ամենաէկոլոգիապես մաքուրներից մեկն է: Ատոմային էլեկտրակայանները արտանետումներ չեն ունենում, շատ քիչ վառելիք են պահանջում, քիչ տեղ են զբաղեցնում և շատ անվտանգ են, երբ ճիշտ օգտագործվում են:

Սակայն Չեռնոբիլի ատոմակայանում տեղի ունեցած վթարից հետո շատ երկրներ դադարեցրին ատոմային էներգիայի զարգացումը։

Աղբյուրները՝

Աղբյուր I
Աղբյուր II
Աղբյուր III

Հավես նախագծի սկիզբը…

Ինչպես բոլորիս հայտնի է, Սովորող-սովորեցնող նախագիծը արդեն երկար տարիներ է, ինչ կրթահամալիրում տարածվում, բարելավվում և ամեն անգամ իր նոր շունչն է ստանում: Այսպիսով՝ ֆիզիկայի մեր խմբով որոշեցինք այս նախագիծն իրականացնել, և մեր փոքրիկ ընկերներին սովորեցնենք այն ամենն, ինչը կլինի ամենամատչելին և հետաքրքիրը: Ընտրեցինք ամենամեծ թեմաներից մեկը՝ տիեզերքը: Նախ՝ ինչպես սկսեցինք նախագծի պատրաստությունը: Միասին թեման որոշելուց հետո, պետք էր հասկանալ, թե թեմայի կոնկրետ որ մասնաբաժինն ենք ցանկանում ներկայացնել, քանի որ գիտենք, որ տիեզերքում շատ բաներ դեռևս բացահայտված չեն, իսկ որոնք էլ բացահայտված են միգուցե չափազանց բարդ լինեն բացատրելու համար: Անգամ տիեզերքի ողջ առաջացումը կոնկրետ բացատրություն և թեորեմ չունի, այստեղ արդեն սուբյեկտիվ մտածողության հարցն է, քանի որ ուսումնասիրելուց հետո ինքդ ես ընտրում, թե որ թեորեմին կարելի է հավատալ, որին չէ, կամ միգուցե ինքդ ես քո կասկածներն ու եզրակացությունները դարձնում թեորեմ: Ընտրեցինք հենց այդ թեորեմների տեսության ուսումնասիրումը: Կարծում եմ, հենց այդ նախնական թեման շատ կարևոր և հետաքրքիր է: Հետազոտության վերաբերյալ պատրաստությունը կարող եք տեսնել՝այստեղ: Միայն այն ընկալումը, որ դու ինքդ բացատրում ու պատմում ես քո գիտելիքները, այն ամենն, ինչ նախքան պատրաստել և սովորել ես, իրոք անտանելի ոգեշնչում է, երեխաների սիրուն ու հավես մթնոլորտն էլ քեզ մի այլ հաճույք է պատճառում: Նախագիծը միանշանակ լինելու է շարունակական, քանի որ ֆիզիկայի հետ կապված թեմաները անասելի շատ են, իսկ մենք լի ոգեշնչմամբ և հավես նախագծերով:

Ֆիզիկա (սեպտեմբեր-նոյեմբեր ամսվա փաթեթ)

Տիեզերագիտական ակումբի վերսկսում, նախապատրաստական աշխատանքներ:
Այս երեք ամիսների ընթացքում փորձել եմ հավաքել, ուսումնասիրել և հետազոտել այն ամենը, ինչը կարող է մեզ օգնել, որպեսզի վերսկսենք ակումբային մեր գործունեությունը:

Ստորև հղումներով ներկայացնում եմ աշխատանքներս՝

Փոքրիկ ուսումնասիրություն աստղերի մասին

Հետաքրքիր փաստեր, որոնց հանդիպեցի ուսումնասիրության ընթացքում

Ընկեր Գոհարի հետ անցկացրել ենք այս երեք ամիսների ընթացքում «Սովորող-սովորեցնող» նախագիծը, որի շրջանակներում բաց դաս-քննարկում ենք ունեցել Արևելյան դպրոցի փոքրիկ աշակերտների հետ: Ահա նախապատրաստական աշխատանքը՝

Բաց դաս տիեզերագիտության մասին (պատրաստություն)

Նախապատրաստական աշխատանքի երկրորդ մասը՝

Տիեզերքի ստեղծման մասին վարկածներ #2

Ուսումնական ծրագրի թեմաներից հետազոտական աշխատանքներ՝

Ջերմադինամիկայի հիմունքները

Փոքրիկ ուսումնասիրություն աստղերի մասին

Ամենաբազմազան աստղային համակարգը իր մեջ պարունակում է վեց աստղ:

Ամենասառը աստղերը, որոնց նաև անվանում են շականակագույն աստղեր, ապա եթե Յուպիտերը լիներ ավելի զանգվածային, ապա կարող էր լինել այդ սառը աստղերից մեկը:

Հետաքրքիրն այն է, որ ինչքան մեծ է աստղը, այդքան քիչ է նրա կյանքի տևողությունը:

Ամենատաք աստղը կոչվում է հրացանային աստղ: Այն այնքան տաք է, որ միայն նրա հսկայական ձգողությունը հնարավորություն է տալիս իրեն պահպանել իր տեսքը:

Հրացարանային աստղը, այսինքն ամենատաք աստղը արձակում է արևային տաք քամի, որ տաս միլիարդ անգամ ավելի հզոր է, քան այն, որը արձակում է արևը:

Գիտնականները ապացուցել են, որ ամենասառը աստղերը կարմիր են, իսկ ամենատաք աստղերը կապույտ:

Ամենամեծ աստղը հայտնիների միջից համարվում է UY վահան անունով աստղը, որը 1708անգամ ավելի մեծ է, քան արևը:

Եթե Մերկուրին պտտվեր մի փոքր ավելի տաք աստղի շուրջը, ապա այն կարող էր անգամ ոչնչանալ:

Էտա Կիլյա աստղը համարվում է ամենածանր աստղը հայտնի աստղերի միջից, իր զանգվածը կազմում է 150արևային էներգիա և նա արձակում է չորս միլիոն անգամ ավելի շատ էներգիա, քան հենց ինքը արևը:

Մեզ ամենամոտիկ աստղը-Ցենտավրան է, նրան հասնելու համար կպահանջվի 4,2տարի:

Արևը անում է պտույտներ Գալակտիկայի  շուրջ արդեն 20000000տարի:

Հետաքրքիր փաստեր, որոնց հանդիպեցի ուսումնասիրության ընթացքում

1.Հնագույն օրերում մարդիկ կարծում էին, որ Երկիրը հարթ է և գտնվում է 3 կետերի վրա, իսկ այսօր մենք գիտենք Մեծ պայթյունի, սև անցքերի և տիեզերքի անսահմանության մասին:  Սակայն մեր գիտելիքները ևս չնչին են թվում` օրեցօր նոր բացահայտումներով ներկայացող գիտական աշխարհի տեղեկությունների համեմատ:

Տիեզերքը լի է դեռևս անհայտ ու չմեկնաբանված երևույթներով, որոնք գիտնականները շարունակում են ուսումնասիրել և բացահայտել ամեն օր: 

2.     Վեներայի վրա մեկ տարին հավասար է Երկրի վրա 224 օրվան, սակայն մեկ օրը Վեներայում հավասար է Երկրի 243 օրվան, այսինքն` օրը Վեներայում ավելի երկար է, քան տարին:

3.     Արեգակը կազմում է Արեգակնային համակարգի  զանգվածի 99.8 տոկոսը: Արևն այնքան մեծ է, որ նրանում կտեղավորվեր Երկրի պես 1.3 մլն մոլորակ:

4.     Տիեզերքում ավելի շատ աստղեր կան, քան ավազահատիկ Երկրի վրա:

5.     Նեյտրոնային աստղերն այնքան խիտ են, որ նյութի մեկ թեյի գդալը, որից նրանք կազմված են, ավելի ծանր է, քան Էվերեստը:

6.     Այն, ինչ տեսնում է մարդու աչքը, կազմում է տիեզերքի 5 տոկոսը միայն, իսկ մնացյալ 95 տոկոսը կազմում է մթությունն ու մութ էներգիան, որի մասին մենք դեռևս քիչ բան գիտենք:

Ջերմադինամիկայի հիմունքները

 Ջերմային երևույթներն ուսումնասիրելիս սահմանվում է մի նոր ֆիզիկական մեծության՝ Ջերմաստիճանի գաղափարը։ 

Ջերմաստիճանը միակ մակրոսկոպական բնութագիրն է, որը ջերմադինամիկական հավասարակշռության վիժակում ունի միևնույն արժեքը համակարգի բոոլոր մասերում։ Ջերմստիճանը մակրոսկոպական մարմիններում մոլեկուլների քաոսային շարժման միջին կինետիկ էներգիայի չափն է։ Մակրոսկոպական մարմիններում մակրոսկոպական մարմիններում տեղի ունեցող ջերմային երևույթները ուսումնասիրում է ջերմադինամիկան։ Մակրոսկոպական մարմինները, մեխանիկական էներգիայից բացի, օժտված են նաև նեքին էներգիայով։ Մարմնի ներքին էներգիան մարմնի մասնիկների՝ մարմնի զանգվածների կենտրոնի նկատմնամբ քաոսային շարժման կինետիկ էներգիաների և միմիանց հետ փոխազդեցության պոտենցիալ էներգիաների գումարն է։Սահմանենք մարմնի լրիվ էնեգիան (E_լրիվ) որպես մարմնի ներքին էներգիայի ( U ) և մեխանիկական՝ կինետիկ (E_կ) և պոտենցիալ (E_պ) էներգիաների գումար։                        

                                  E_լրիվ = U + E_կ   +  E_պ  = U + E :Գազին ներքին էներգիան միայն մասնիկների ջերմային շարժման կինետիկ էներգիաների գումարն է 

 U = N_e = 3/2 x NK_BT

   Համակարգին տրված ջերմաքանակը ծախսվում է նրա ներքին էներգիայի փոփոխության և արտաքին մարմինների վրա ախատանք կատարելու համար ,եթե Համակարգը դրսից Ջերմաքանակ չի ստանում՝ Q = 0, ապա այն անվանում ենք ջերմամեկուսացված։Ջերմադինամիկական պռոցեսում կարող են միաժամանակ փոփոխվել բոլոր մակրոսկոպական պարամետրերը։

Իզոխոր պրոցես։ Այս պրոցեսում համակարգի ծավալը չի փոփոխվում՝ V = const և ∆V= 0 ուստի համակարգի կատարած աշխատանքը՝ A՛ = p∆V = 0  

Իզոթերմ պրոցես։ Այս Պրոցեսում հաստատուն է մնում համակարգի ջերմաստիճանը՝ T= const և ∆T= 0: ծավալի փոփոխման ժամանակ հմակարգն աշխատանք է կատարում։ Իզոտթերմ պրոցեսում կորող է փոփոխվել նաև համակարգի ներքին էներգիան՝ պայմանավորված մասնիկների պոտենցիալ էներգիայի փոփոխությամբ։    

Իզոբար պրոցես։ այս պրոցեսում հաստատուն է մնում ճնշումը՝ p=const: Հակարգին տրված ջերմասքանակի  հաշվին փոփոխվում են նրա ծավալն ու ջերմաստիճանը, ուստի զրոից տարբեր կլինի և; ներքին էներգիայի ∆U փոփոխությունը և; համակարգի կատարած A; աշխատանքը։   

Ադիապատ պրոցես։ այս պրոցեսում համակարգն արտաքին մարմիններից չի ստանում ջերմաքանակ՝ Q=0 , և համակարգի ներքին էներգիայի փոփոխությունը հավասար  է արտաքին ուժերի կատարած աշխատանքին ∆U=A:

 Յուրաքանչյուր մակրոսկոպական hամարկարգ կազմված է հսկայական թվով ատոմներից և մոլեկուլներից։ Մակրոսկոպական համակարգի ներքին վիճակը կարելի է նկարագրել այնպիսի մեծությունների միջոցով, որոնք բնութագրում են համակարգն ամբողջությամբ։ Այդ մեջությունները կոչվում են մակրոսկոպական կկամ ջերմադինամիկական պարամետրեր։Ջերմադինամիկական կամ ջերմային հավասարակշռություն։ Ջերմադինամիկական համակարգը գալիս է մի վիճակի, որտեղ մակրոսկոպական երևույթները՝ լուծվելը և համլումը, այլևս դարարել են։ այս վիճակն ընդունված է անվանել Ջերմադինամիկական կամ ջերմային հավասարակշռության վիճակ։ Ջերմային հավասարակշռության վիճակում համակարգի մակրոսկոպական պարամետրերը մնում են ավփոփոխ, եթե արտաքին գործոնները բացակայում են։ Բազմաթիվ փորձերից պարզվել է, որ ինքիներն թողնված ջերմադինամիկական համակարգը գալիս է ջերմային հավասարակշռության վիճակի և այդ վիճակից «ինքնակամ», այսինքն՝ առանց արտաքին գործոնների ազդեցության, դուրս գալ չի կարող։

Աղբյուրները՝

Աղբյուր I
Աղբյուր II

Տիեզերքի ստեղծման մասին վարկածներ #2

Որոշ գիտնականներ այն կարծիքին են, որ Տիեզերքը երբեք չի առաջացել, այլ հավերժ գոյություն է ունեցել և գոյություն էլ ունենալու է՝ փոփոխվելով միայն իր ձևերով և դրսևորումներով:

Ըստ Մեծ Պայթյունի տեսության՝ տիեզերքն առաջացել է 13,798 միլիարդ (± 0,037 միլիարդ) տարի առաջ։

Տիեզերքը մեզ շրջապատող անսահման և հավերժական նյութական աշխարհն է, Երկրից մինչև տիեզերական տարածության ամենահեռուներում ֆիզիկապես գոյություն ունեցող ամեն ինչը։

Տիեզերքն ընդգրկում է անթիվ բազմությամբ գալակտիկաներ։ Մեզ տեսանելի ամենահեռավոր գալակտիկաներն այնքան հեռու են մեզանից, որ դրանցից եկող լույսը մեզ է հասնում միլիարդավոր տարիների ընթացքում։

Մեզանից շատ առաջ մարդիկ կարծում էին, թե Երկիրը Տիեզերքի կենտրոնն է։ Այժմ մենք գիտենք, որ չնայած Երկիրը բացառիկ կարևորություն ունի մեզ համար, բայց այն Արեգակի շուրջը պտտվող ընդամենը մի փոքրիկ մոլորակ է, իսկ Արեգակը՝ ընդամենը մեր Գալակտիկայի միլիոնավոր սովորական աստղերից մեկը։

Մեզանից շատ առաջ մարդիկ կարծում էին, թե Երկիրը Տիեզերքի կենտրոնն է: Այժմ մենք գիտենք, որ չնայած Երկիրը բացառիկ կարևորություն ունի մեզ համար, բայց այն Արեգակի շուրջը պտտվող ընդամենը մի փոքրիկ մոլորակ է, իսկ Արեգակը՝ ընդամենը մեր Գալակտիկայի միլիոնավոր սովորական աստղերից մեկը:Աստղերն ինքնալուսարձակող, ջրածնի ու հելիումի գազային վիթխարի գնդեր են, որոնց կենտրոնում ջերմաստիճանը հասնում է միլիոնավոր, իսկ մակերևույթին՝ հազարավոր աստիճանների: Բացի Երկրից, Արեգակի շուրջը պտտվում են ևս 9 մեծ մոլորակներ (Մերկուրի, Վեներա, Մարս, Յուպիտեր, Սատուրն, Ուրան, Նեպտուն, Պլուտոն և 10-րդ) ու հազարավոր փոքր մարմիններ՝ աստղակերպներ ու գիսավորներ: Բայց դրանք, նույնիսկ միասին վերցրած, զանգվածով շուրջ 100 անգամ փոքր են Արեգակից: Որպեսզի գաղափար կազմենք Տիեզերքի չափերի մասին, դրանք համեմատենք Երկրից դիտվող երկնային մարմինների հեռավորությունների հետ:

Բաց դաս տիեզերագիտության մասին (պատրաստություն)

1.Տիեզերական նախնիներ

Մարդիկ սովոր են միշտ կարծել, որ Տիեզերքն ունի ծննդյան կոնկրետ օր: Ստեղծվել է այն Աստծո կողմի՞ց, թե՞ առաջացել է Մեծ պայթյունի հետևանքով, դա տեղի է ունեցել ինչ-որ կոնկրետ ժամանակ: Ըստ «Տիեզերական նախնիների» տեսության՝ Տիեզերքը միշտ գոյություն է ունեցել, և կյանքը նրանում նույնպես միշտ գոյություն է ունեցել: Երկրի վրա կյանքն առաջացել է միկրոբներից, որոնք ի հայտ են եկել Տիեզերքից: Հետագայում կյանքը զարգացել է՝ նմանակելով Տիեզերքի կյանքը: 

2. Քրիստոնեական գիտություն

Քրիստոնեական գիտությունը տեսություն է, ըստ որի՝ Աստված ամենուր է, և ամեն ինչ նրա մասն է: Այս տեսությունը, ինչպես պնդում էր Մերի Բեկեր Էդդին, հիմնված է Աստվածաշնչում պարունակվող հավերժական ճշմարտությունների վրա: Այս տեսությունը հայտարարում է նաև, որ ոչինչ գոյություն չունի, բացի հոգուց, դրա համար շուրջն ամեն ինչ պատրանք է:

3. Ինտելեկտուալ դիզայն

Ինտելեկտուալ դիզայնի տեսության հիմնադիրներն են ամերիկացի մաթեմատիկոս և փիլիսոփա Վիլյան Դեմբսկին և բիոքիմիկոս Մայքլ Բեխոմը: Ըստ նրանց պնդման՝ որոշ բաներ չափից ավելի բարդ են, որպեսզի պատահական ենթարկվեն էվոլյուցիայի, դրա համար, ենթադրելու փոխարեն, որ մարդն ուղղակի մի փոքր ավելի զարգացած կապիկ է, արժե «սկսել փնտրել Սթիվ Ջոբսի երկնային էկվիվալենտը»: Այլ խոսքերով, կյանքը երկրի վրա առաջացել է ինչ-որ մի բարձրագույն բանականության միջամտության արդյունքում: 

4. Պրոգրեսիվ կրեացիոնիզմ

Ծննդոց գրքից հանրահայտ պատմություն այն մասին, որ Աստված արարեց աշխարհը 6 օրում, իսկ 7-րդ օրը հանգստացավ: Պրոգրեսիվ կրեացիոնիստները պնդում են, որ այդ «օրերից» յուրաքանչյուրը տևել է միլիոնավոր տարիներ: 

5. Թեիստական էվոլյուցիոնիզմ

Թեիստական էվոլյուցիոնիզմը գիտություն է, որն ամենից շատ է միավորում Դարվինի տեսությունը և Աստծո կողմից մարդու ստեղծումը: Գաղափարը կայանում է նրանում, որ Աստված ստեղծել է Տիեզերքը և ամեն ինչ նրանում, բայց այդ ամենը նա ստեղծել է՝ ըստ գիտական տեսության:

6. Հինավուրց տիեզերագնացներ

Ըստ «Տիեզերական ժառանգության» տեսության՝ միլիոնավոր տարիներ առաջ այլմոլորակայինները ժամանել են երկիր և հատուկ կյանք են ծնունդ տվել: Որպես ապացույց՝ ներկայացվում են հինավուրց գրերը, թռչող ափսեները, բուրգերը, Մայաների օրացույցը, և այլն:

Շվեդ փիլիսոփա Էմանուել Շվեդբորգը եզրակացրեց, որ բոլոր աստղերը կազմում են մեծ համայնք, որտեղ Արեգակնային համակարգը նրա մի մասն է միայն: Principia Rerum Naturalium (1734) գրքում նա առաջարկեց, որ Արեգակնային համակարգը, որը բաղկացած է աստղից և մոլորակներից, ձևավորվել է արագ պտտվող միգամածությունից:

Սև խոռոչների մասին (փոքրիկ ուսումնասիրություն)

Դրանք անսահման մեծ կարող են լինել

Այսպես են պնդում որոշ տեսություններ: Սակայն, անկասկած, երբ խոսքը այսպիսի բնույթի հարցերի մասին է, միշտ էլ գտնվում են գիտնականներ, ովքեր հակառակ պնդումների կողմնակիցն են:

Սև խոռոչները ի վերջոգոլորշիանում են

Չնայած համարվում է, որ ոչինչ չի կարող խուսափել սև խոռոչից, այնուամենայնիվ, առնվազն մի բան կարող է խուսափել` ճառագայթումը: Որոշ գիտնականների համաձայն՝ սև խոռոչները ճառագայթում են արտազատում, ինչի արդյունքում դրանք զանգված են կորցնում: Այս գործընթացը կարող է մինչև անգամ «սպանել» սև խոռոչը:

Սև խոռոչները պտտվում են

Երբ աստղի միջուկը պայթում է, այն ավելի ու ավելի արագ է սկսում պտտվել ու ավելի ու ավելի փոքրանում: Երբ այն հասնում է այն աստիճանի, որ այլևս բավանաչափ զանգված չի ունենում սև անցք դառնալու համար, այն սեղմվում է ու նեյտրոնային աստղ դառնում` շարունակելով մեծ արագությամբ պտտվել: Նույնը կատարվում է նաև սև անցքերի հետ՝ անկախ դրա չափերից:

Առարկաները տարօրինակ տեսք են ընդունում, երբ դրանք մոտենում են սև անցքին

Սև անցքերը տարածությունը աղավաղելու հատկություն ունեն: Պտտվելու հետ մեկտեղ՝ դրանք դեֆորմացնում են այն ամենը, ինչ կա դրա շուրջ:

Յուրաքանչյուր զանգված կարող է վերածվել սև խոռոչի

Տեսականորեն աստղերը միակ մարմիննները չեն, որ կարող են սև խոռոչներ դառնալ: Եթե մեքենայի բանալիները փոքրանան ու դրա հետ մեկտեղ պահպանեն իրենց զանգվածը, դրանց խտությունը չափազանց բարձր կլինի, ինչի արդյունքում դրանց գրավիտացիան չափազանց կմեծանա:

Ֆիզիկան և էկոլոգիան… Երկարաժամկետ նախագծի սկիզբ… Առաջին փուլ

Յուրաքանչյուրս կարողանում ենք կենտրոնանալ, լավ հասկանալ և ընկալել ճիշտ միայն այն բաները, որոնք մենք սիրում ենք և որոնք մեզ իրոք հետաքրքրում են: Կյանքում յուրաքանչյուր ոլորտ մեզ համար դառնում է հաճելի և հետաքրքիր, երբ դրա մեջ տեսնում ենք մեզ, մեր նախասիրությունները: Անձնավորությունը մեզ հետաքրքրում է, երբ նման է լինում մեզ՝ հատկություններով, երբեմն հետաքրքրություններով նաև: Այսպիսով՝ լինեմ անկեղծ: Մինչ 10-րդ դասարան փոխադրվելը, աշխարհագրությունը ինձ այդքան շատ հետաքրքրող առարկաների մեջ չէր մտնում, երբեք չեմ կարողացել սիրել պատմողական առարկաները, որոնք պահանջում էին, որ ուղղակի կարդաս, սովորես՝ աշխարհագրություն, կենսաբանություն… 10-րդ դասարանում արդեն աշխարհագրություն չէ, էկոլոգիա է, և այսպիսի մի հետաքրքիր միտք առաջացավ ինձ մոտ: Կարելի է էկոլոգիան համատեղել ինձ արդեն սիրելի ինչ-որ առարկայի հետ, տեսնել նրանց ընդհանուր կողմերը, նմանությունները: Այդպիսով հետաքրքրությունը կմեծանա և ուսումնասիրելը կդառնա ավելի ու ավելի հետաքրքիր: Ուրեմն, ընտրեցի ֆիզիկան: Իրականում, եթե մտածենք, ապա ֆիզիկան և էկոլոգիան ունեն շատ ընդհանուր կողմեր, այսինքն՝ ինքնին ֆիզիկան էկոլոգիայի մի մեծ մասնիկն է, որը հաստատ օգտակար և հավես է հետազոտելը: Նախագիծը երկարաժամկետ է, քանի որ տվյալ իմ ընտրած հետազոտության թեման ամեն օր թարմացվում, լրացվում, բացահայտվում է, մեր արդի, իրական աշխարհում, հենց որն էլ գերում է ընթերցողին:

Շատերին կարդալիս կթվա, որ ֆիզիկան և էկոլոգիան այդքան էլ համատեղելի գիտություններ չեն և ինչպես կարելի է այդ երկուսը միացնել, համատեղել:

Անշունչ ու կենդանի բնույթի ջերմոդինամիկական համակարգերը հեռու են հավասարակշռությունից: Դրանք ներկայացնում են էներգիայի և նյութի հոսքեր, որոնցում տեղի են ունենում ինքնակազմակերպման գործընթացներ ՝ հիմնված ֆիզիկական հիմնարար սկզբունքների վրա: Նոբելյան մրցանակակիր I.R. Prigogine- ը բնական համակարգերը դիտում էր որպես ցրող կառույցներ, որոնք էներգիան և նյութը փոխանակում են շրջակա միջավայրի հետ: Օվկիանոսի հոսանքները, մթնոլորտային շրջանառությունները ցրող կառուցվածքների օրինակներ են: Ֆիզիկայի տեսանկյունից Երկիրը նաև համակարգ է, որը էներգիա է ստանում դրսից ՝ Արեգակից: Էկոլոգիան կարելի է դիտարկել որպես գիտություն, որն ուսումնասիրում է կենդանի և անկենդան բնույթի համակարգերի ինքնակազմակերպման և էվոլյուցիայի գործընթացները:

Եկեք մի քիչ ավելի պարզ և մանրամասն այս մասին՝

Էկոլոգիայի նոր ըմբռնումն առաջացել է համակարգերի տեսության, բաց համակարգերի թերմոդինամիկայի հիման վրա և շատ կապ ունի հենց ֆիզիկայի հետ: Էկոլոգիայի այս ըմբռնումը վերադառնում է Ա.Ա.-ի աշխատանքներին: 20-րդ դարի սկզբին Բոգդանովը հայտնեց այն միտքը, որ կազմակերպության օրենքները պետք է գործեն ոչ միայն կենդանի, այլև անկենդան բնույթով: Կառուցվածքների առկայությունը, հենց սրանք բնության ամենակարևոր հատկություններն են: Վերնադսկին, զարգացնելով կենսոլորտի և նոոսֆերայի տեսությունը, օգտագործեց կազմակերպության գաղափարը ՝ որպես կենսոլորտի նյութական և էներգետիկ մասերի ամենակարևոր հատկությունը: Եվ նա հավատում էր, որ մարդածին ազդեցությունը կարող է դառնալ ավելի հզոր երկրաբանական և երկրաքիմիական գործոն, քան բոլոր բնական գործընթացները միասին վերցրած: Ըստ Վ.Գ. Գորշկովի, եթե բիոտայի բնական համայնքներում տեսակների փոխկապակցված փոխազդեցությունը լիովին խաթարվի, տասնամյակների ընթացքում շրջակա միջավայրը կարող է ամբողջովին աղավաղվել: Եթե ​​ամբողջ բիոտան ոչնչացվի, ապա շրջակա միջավայրի աղավաղումը 100% -ով գեոֆիզիկական գործընթացների արդյունքում, տեղի կունենա միայն հարյուր հազարավոր տարիներ անց:

Այսպիսով, Երկրի վրա կյանքի գոյության և զարգացման հետ կապված հիմնական բնական հակադրությունն իրականացվում է կենսոլորտը խանգարող երկրաֆիզիկական գործընթացների և այդ անկարգությունները փոխհատուցող բիոտայի միջև: Հետևաբար պարզ է էկոլոգիական երկրաֆիզիկայի և ընդհանրապես ֆիզիկայի բնագավառում հիմնարար հետազոտությունների դերը: Բնապահպանական երկրաֆիզիկայի հիմնախնդիրների խորը ուսումնասիրությունը կընդլայնի շրջակա միջավայրի վրա անվերահսկելի մարդածին ազդեցության պատճառով էկոլոգիական ճգնաժամից ելք որոնելու հնարավորությունները: Բաց համակարգերի ջերմոդինամիկայի ուսումնասիրության և ոչ հավասարակշռության համակարգերում ինքնակազմակերպման գործընթացների ուսումնասիրության հետ կապված պարզ են դարձել կենդանի և անկենդան բնույթով ինքնակազմակերպման ֆիզիկական պատճառները: Կենդանի և անկենդան բնույթի տարրերը կամ համակարգերը բաց ջերմադինամիկական համակարգեր են, որոնք հեռու են հավասարակշռությունից: Դրանք ներթափանցված են էներգիայի և նյութի հոսքերով, ուստի դրանցում տեղի են ունենում կառուցվածքի և ինքնակազմակերպման գործընթացներ: Այսպիսով, բնության մեջ համակարգերի ինքնակազմակերպումը հիմնված է ֆիզիկական հիմնարար սկզբունքների վրա:

Բնապահպանությունն իր զարգացման ներկա փուլում գիտություն է, որը կոչված է միավորել, սինթեզել կենսոլորտի մասին գիտական ​​գիտելիքների ամբողջականությունը: Այս ինտեգրման գործընթացը կարող է լուծվել միայն որոշ ընդհանուր սկզբունքի հիման վրա: Մենք կարծում ենք, որ հենց ֆիզիկան է վերոհիշյալի ուժով, որը պետք է գործի որպես այդպիսի միավորող սկզբունք: Բնապահպանության կանխատեսող գործառույթը կարող է կատարվել միայն այն դեպքում, եթե այն հիմնված է բնության հիմնարար սկզբունքների, բնության կազմակերպման օրենքների վրա: Ֆիզիկայի կողմից ուսումնասիրված բնապահպանական խնդիրների մի մասը կարելի է բաժանել էկոլոգիայի հատուկ ճյուղի `բնապահպանական ֆիզիկայի: Երկրաֆիզիկան (Երկրի ֆիզիկա), որն ուսումնասիրում է, մասնավորապես, լիտոսֆերայի, հիդրոսֆերայի, մթնոլորտի ֆիզիկական պրոցեսները, ըստ էության, ուսումնասիրում է կենսոլորտի կամ դրա մասերի ֆիզիկական գործընթացները: Պետք է նշել, որ շրջակա միջավայրի գործոնների մեծ մասը ունեն երկրաֆիզիկական բնույթ: Երկրաֆիզիկան, որը կուտակել է Երկրի պատյաններում տեղի ունեցող ֆիզիկական պրոցեսների օրինաչափությունները, կարծում եմ պետք է արժանանա ավելի շատ ուշադրության, քանի որ հաճախ հենց դա է իր վրա վերցնում բնապահպանական մի շարք խնդիրների լուծումները:

Տարբեր մակարդակների էկոհամակարգերի մոնիտորինգի համար արդյունավետ միջոցներ ստեղծելու համար պետք է օգտագործվի նյութի ուսումնասիրության ֆիզիկական լայն մեթոդներ: Ակնհայտ է, որ գլոբալ մոնիտորինգի մեթոդները կարող են ստեղծվել միայն ֆիզիկական սկզբունքների հիման վրա:

Ցավոք, տվյալ թեմայի շուրջ համացանցում հայերեն տեղեկություն կարելի է ասել չկա: Ինչքան փորձեցի պրպտել, գտնել, չստացվեց:

Կարծում եմ սա կլինի լավ սկիզբ:

Աղբյուրները՝

Աղբյուր I
Աղբյուր II
Աղբյուր III